Afgelopen week kreeg ik (Michelle Storm) een uitnodiging om bij het Keti Koti-feest aanwezig te zijn. Heel eerlijk gezegd wist ik niet veel over deze herdenking en viering — ook nadat ik al eens eerder ben gaan kijken, ik kende niet het diepe verhaal erachter. Uit respect voor de uitnodiging besloot ik mij er eens in te verdiepen: ik vroeg ernaar, leerde over de achtergrond en daarna keek ik de cultuur-erende documentaire DAHOMEY. Wat voor mij begon als een leermoment, eindigde in iets veel groters.
Wat me raakte, was niet alleen het verhaal van het slavernijverleden zelf — het systematisch ontmenselijken, ontheemden en breken van mensen — maar ook hoe herkenbaar die patronen zijn voor anderen die de geschiedenis met geweld, controle en verlies kennen.
Als klein kind hoorde ik mijn grootouders fluisteren over de razzia’s tijdens de Tweede Wereldoorlog en wat deze hun gekost hadden. Mensen die midden in de nacht uit hun huizen werden gehaald, op vrachtwagens gezet, spullen onteigend, cultuur ontnomen, weg uit alles wat vertrouwd was. Het was uit met de vrijheid die ons land zo koestert.
Nu, tachtig jaar later, herdenken we die onderdrukking, die ontmenselijking, die razzia’s opnieuw — met 80 jaar bevrijding. Bijna meteen zag ik de gelijkenis. Verschillende vormen van onderdrukking, verschillende momenten in de tijd, maar dezelfde structuur: mensen ontnemen wie ze zijn, wat ze hebben, en vooral: wat ze mogen dromen.
Of het nu de ketenen zijn op een plantage, de woorden “Arbeit Macht Frei” boven een kamp, of het kind dat vandaag de dag de grens over moet vluchten met een knuffel in de hand — de kern blijft gelijk: het verwoesten van vrijheid en het kapot maken van de menselijkheid.
Maar wat mij misschien nog het meest trof, is hoe mensen ondanks alles toch weer opstaan. Hoe uit hun verlies nieuwe rituelen ontstaan. Hoe uit pijn een gemeenschap groeit.
Keti Koti betekent letterlijk “ketenen gebroken”. Het is een herdenking van een onmenselijk verleden, maar óók een viering van de kracht die daarna is gevonden. Net als bij de bevrijding: we herdenken het onzegbare, maar we vieren de toekomst.
Want wie de geschiedenis kent, leert ook spreken voor wie dat zelf nooit kon.
Door hun strijd en met hun kracht zorgen wij nu dat juist deze mensen gehoord worden. De voice-over voor stemlozen van het onzegbare. De stem voor wie nooit de kans kreeg iets te zeggen. De echo van zij die alleen nog in ons zwijgen voortbestaat.
En het mooie is: als je door al die lagen heen kijkt, zie je dat we veel meer gemeen hebben dan we denken. Iedereen heeft een familie, een verleden, een ritueel dat hem of haar troost biedt. We hebben allemaal hobby’s, dromen, angsten en gewoontes. We eten, we rouwen, we lachen, we (her)bouwen.
Maar we vergeten soms dat vrijheid niet iets is wat je krijgt — het is iets wat je onderhoudt. Vrijheid vraagt dat we (om)kijken naar elkaar, luisteren naar de teruggevonden kracht, en in onze overeenkomsten verbinden. Het onderhoud van onze vrijheid vraagt dat we bereid zijn om verhalen te horen die niet de onze zijn, maar die onze menselijkheid terugbrachten — ons menselijk maken.
Misschien is dat wel de grootste uitdaging van onze tijd: beseffen dat vrijheid pas écht bestaat wanneer ze door iedereen wordt ervaren en onderhouden.
Dus laten we de ketens verbreken en van Keti Koti niet alleen een dag maken voor wie er direct door geraakt is. Net zoals 4 en 5 mei niet alleen van de oorlogsslachtoffers zijn. Laten we deze momenten, deze herinneringen en deze herrezen kracht gebruiken om onze overeenkomsten te zien.
Want hoe verschillend onze verhalen ook zijn, in de kern verlangen we allemaal naar hetzelfde: bestaansrecht, liefde, veiligheid en de ruimte om onszelf te zijn.
Eén ding weet ik zeker: of je nu Surinamer, Antilliaan, Indonesiër, Oekraïner, Syriër of Nederlander bent, of je nu een atheïstische, boeddhistische, christelijke, islamitische of een allesomvattende achtergrond hebt – iedereen heeft een strijd gevochten, en iedereen heeft recht op vrijheid.
Vier de Vrijheid. Herdenk de Strijd. Bouw aan de Toekomst.
Michelle Storm
Nu jij
Heb jij iets leuks, bijzonders of belangrijks te melden over Hoogvliet? Deel het met ons – en met alle inwoners van onze wijk! Stuur je verhaal met foto’s in naar: info@hoogvlietonline.nl
📞 Heeft u een tip?
Bel of WhatsApp: 010-3220325
📧 Mail: info@hoogvlietonline.nl
